‘Voetballer Lutsharel Geertruida leerde stotteren af met training’, kopte de NOS dit weekend. Het AD: ‘Geertruida rekent af met stotteren’. Andere media repten over het ‘doorbreken van de stilte’. Ook op de socials alom respect voor de Feyenoord-verdediger, die voorheen altijd tv-interviews afsloeg.
De aanleiding was de documentaire Kind van Zuid die op 28 maart in première ging. De 23-jarige centrumverdediger debuteerde al in het Nederlandse elftal, maar had vanwege zijn angst om in het openbaar te stotteren nog nauwelijks publiek profiel. “Ik hoop dat mensen nu zien wie ik echt ben”, zegt hij in de documentaire.
Feel-good-nieuws waarvan je hart een sprongetje maakt. En dat allemaal dankzij de Del Ferro-methode, het stotterinstituut dat de voetballer ‘vloeiend leerde spreken’ en tamtam maakt rondom deze docu. “Laat je inspireren door de moed van Lutsharel en ontdek hoe onze stottertherapie jou kan helpen bij het vinden van je stem”, valt te lezen op hun website. Vervolgens kun je je inschrijven voor een cursus “die ervoor zorgt dat je vanaf de eerste dag stottervrij spreekt”. Geertruida spreekt ook in de documentaire de wens uit “andere stotteraars te motiveren” deze therapie te volgen.
Uitwas stotterindustrie
Ondertussen kregen veel andere mensen die stotteren dit nieuws doorgestuurd. Vaak met het goedbedoelde advies dit ‘ook eens te proberen’. Woest werd ik door dit nieuws, juist omdat ik het geprobeerd heb. En niet alleen ik, ook veel anderen die door Del Ferro financieel zijn leeg getrokken, uitgekafferd werden als de truc met de flankademhaling niet meer lukte en daarna met een schuld- en schaamtecomplex heengestuurd werden. Del Ferro is de absolute uitwas van de stotterindustrie en had al lang verboden moeten zijn. En media horen daar niet zomaar in te trappen: een alternatieve geneeswijze ‘tegen kanker’ geef je ook niet zomaar een podium.
Ik was 18 toen een licht stotterende klasgenote mij introduceerde bij Del Ferro. Zij had in een tv-programma voor kinderen al laten zien dat zij met Del Ferro op commando vloeiend kon spreken. Ik was net op een nieuwe school begonnen en had alle aandacht nodig voor de lesstof van atheneum 5, maar kon de verleiding niet weerstaan met haar mee te gaan naar Del Ferro. Vanaf mijn vijfde had ik al jaren logopedie en diverse stottertherapieën doorlopen. Niets hielp. Maar dit was anders en – zo maakte ik mijzelf wijs – geheel mijn eigen keuze.
Bij Del Ferro werd ik vrijwel meteen voor de groep gezet en kreeg toen de instructie: ‘Leer een zin uit je hoofd en spreek die uit terwijl je je ribben naar binnen duwt. Kijk over de mensen heen, maak geen oogcontact.’ Als een robot produceerde ik de ene na de andere vloeiende zin. Een beetje zoals Lutsharel Geertruida in de documentaire. In een soort trance wist ik dit ook buiten het Del Ferro Instituut te herhalen, soms zelfs zonder die handen in mijn zij. Voor het eerst in mijn leven voerde ik met mijn opa een gesprek. Met vrienden kon ik al vloeiend spreken en nu eindelijk ook met mensen in de kring daarbuiten. Een weldadig gevoel, maar het lukte me in lang niet alle situaties en het putte me ondertussen compleet uit. Leren voor toetsen lukte niet meer.
‘Onze spion’
Ik bleef Del Ferro bezoeken. Tussen de wekelijkse bezoeken op donderdagavonden ging ik nog tien dagen intern. De therapeut die mij aanvankelijk zo warm welkom had geheten, begon mij voor de groep af te branden. Zelfs mijn kledingkeuze werd belachelijk gemaakt. “Jij bent de ergste stotteraar die we hier ooit binnen hebben gehad”, kreeg ik keer op keer te horen. “Je had daarvan af kunnen komen, maar kiest er nu zelf voor om te blijven stotteren.” De therapeut had ook een troef in handen: het meisje dat mij mee had geïntroduceerd, kon doordeweeks in de klas controleren of ik de methode wel toepaste. “Onze spion”, zoals de directeur-therapeut van het instituut mij inwreef. In die nieuwe klas klapte ik helemaal dicht. Voor het eerst ervoer ik de wens om niet meer te willen leven.
Iedereen die ik mijn kunstje had laten zien, zei bij de eerste stotter. “Pas die methode dan toe.” Maar het lukte niet meer. En Del Ferro wreef mij in dat ik een mislukkeling was. Niks geen nazorg meer. Jaren later werd ik nog eens door een stotterende bezorger bijna overgehaald om het alsnog te proberen. Bijna tuinde ik er weer in, zoals een voormalig drugsgebruiker ook verlangt naar die eerste high, ondanks de ellende die erop volgt. Die ellende hield voor mij in dat ik na Del Ferro slechter over mezelf ging denken, mij meer begon te schamen voor het stotteren en mij terugtrok uit sociale activiteiten.
Ik hoop van harte dat het Lutsharel Geertruida lukt om met de Del Ferro-methode van het stotteren af te komen. Maar er zijn inmiddels stadions te vullen met ex-cursisten die nog steeds stotteren en van Del Ferro vooral geleerd hebben dat het stotteren er niet mag zijn. Dat zij er niet mogen zijn. Als Geertruida blijft stotteren, hoop ik dat dat niet als terugval wordt gezien. Ik hoop dat hij dan de kracht vindt om gewoon te stotteren op televisie. Dat zou pas echt van grote emancipatoire betekenis zijn.
Steven de Jong is zelfstandig redacteur en auteur van het onderzoek ‘Stotterend solliciteren – een ontluisterende verkenning’, dat hij uitvoerde in samenwerking met Stichting Support Stotteren en Start Foundation. Hij pleit voor opname van stotteren in de inclusiebeweging en het toepassen van het VN Verdrag Handicap voor deze groep. Stotterverhalen.stevenschrijft.nl.
Ervaringen met Del Ferro
Stuur je ervaringsverhaal naar dejongsteven@gmail.com
Dit meldpunt, vooralsnog alleen een initiatief van Steven de Jong, is geschrokken van de kritiekloze media-aandacht voor Del Ferro. Deze omstreden Amsterdamse stottertherapie claimt in de documentaire Kind van Zuid dat Feyenoord-verdediger Lutsharel Geertruida nooit meer stottert als hij de techniek met de flankademhaling consequent toepast. De bekende voetballer is nu onderdeel van een wervingscampagne voor nieuwe cursisten.
De realiteit is dat vrijwel iedereen die stottert, in bepaalde situaties, vloeiend spreekt. Del Ferro forceert die momenten met een techniek die sommigen lang volhouden, maar zelden voorgoed. Zodra cursisten deze techniek loslaten, worden ze als mislukkeling afgebrand en aan hun lot overgelaten. Tegenover de kleine groep mensen die dankzij Del Ferro ‘van het stotteren afkomt’ (cijfers onbekend), staat een groeiende groep cursisten die zich daarna meer schaamt voor het stotteren. Een groep die zich vaak voor de volle honderd procent in heeft gespannen. Hun exit bij Del Ferro gaat gepaard met vaak zeer ernstige psychische en sociale gevolgen. Baat het niet, dan schaadt het niet? Die vlieger gaat hier dus niet op.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd gaf eerder aan dat het moeilijk is om tegen Del Ferro op te treden, omdat Del Ferro een bedrijf is dat buiten de reguliere zorg opereert. Volgens de wetenschap heeft 5-17 procent van de mensen die nu leven ooit gestotterd. Herstel vindt meestal plaats vóór het zevende jaar. Stotterende kinderen groeien er, ook zonder hulp, meestal overheen. Herstel bij pubers en volwassenen kan, maar is vrij zeldzaam. Eén procent van de bevolking blijft stotteren.
Dit meldpunt ziet Del Ferro als een uitwas van stottertherapeuten die quick fixes aanbieden. Een verdienmodel dat vooral trauma’s produceert. Oud-cursisten durven hier publiekelijk zelden over te spreken. Met een meldpunt, waarin de privacy wordt gegarandeerd, wordt gepoogd een beeld te krijgen van de omvang en aard van de schade. Ook klachten over andere ‘anti-stottermethoden’ zijn welkom. De resultaten worden verwerkt in een rapport en alsnog aangeboden aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd en later geanonimiseerd met de media gedeeld.
Meldingen/ervaringen kunnen ingestuurd worden via dejongsteven@gmail.com of anoniem via de website van Stichting Support Stotteren (daar kunnen ook ervaringen over andere methoden gedeeld worden). Wie mailt en anoniem wil blijven, moet dat expliciet in de e-mail vermelden.
Wil jij je naam verbinden aan dit meldpunt? Dat zou ik zeer waarderen. Stuur dan een e-mail naar dejongsteven@gmail.com. Je naam komt dan in dit blok te staan. Eventueel gepaard met een verklaring waarom je dit meldpunt steunt.
Anoniem ervaringen melden over Del Ferro en andere methoden of therapieën? Dat kan via de website van Stichting Support Stotteren. Vul dan dit online formulier in.
Bij een anonieme melding via dit formulier weten wij niet wie het verzonden heeft. Zorg er zelf voor dat details in je reactie je identiteit niet onthullen. Je kunt je reactie ook mailen naar dejongsteven@gmail.com met het expliciete verzoek dat je anoniem wil blijven.
Liever hebben wij natuurlijk niet-anonieme reacties. Voor de belangenbehartiging kunnen wij namelijk niet varen op enkel anonieme reacties. Dus als je wel je naam kenbaar wilt maken, doe dat dan vooral. Dat komt de geloofwaardigheid van de melding ten goede. Hoe dan ook: liever een anonieme melding dan geen melding, dus doe vooral een melding.
Handtekeningen van mensen die aangeven dit meldpunt te ondersteunen en voor maatschappelijke acceptatie van stotteren zijn (inclusie).
Steven de Jong, initiatiefnemer auteur Stotterend Solliciteren
Henk en Dini Zeggelaar, Stichting Support Stotteren
Marijn Otter, Groningen
Joris Nauta, Eindhoven
Anja van der Vlist-Pluut, voorzitter Stotterfonds
Gerben Hop, Heerjansdam
Sybren Bouwsma, voorzitter Demosthenes
Gijs Jonker, gemeente Westland
Tonnie Landman, Amsterdam
Joke van Erp
Else Rozema, logopedist-stottertherapeut
Karolina Milewska, Tilburg
Marscha Engelen, Nijmegen
Nicole Roukema, logopedist-stottertherapeut
Michael Vermeule, Gouda
“‘Als ik niet meer stotter, dan kan ik doen wat ik wil doen. Dan word ik gelukkig.’ Een gedachte die ik lange tijd heb gehad. En toen was daar Del Ferro! Zij zeiden dat ik stottervrij zou worden als ik maar hard genoeg oefende. Met 110 procent vertrouwen begon ik de cursus; want hard werken kon ik wel! Stotteren, dát is pas hard werken. Tijdens de cursus en op de korte termijn sprak ik inderdaad vloeiend(er). Maar, daarbuiten en na een paar maanden was het moeilijk. De euforie verdwijnt, en diepgewortelde gevoelens komen weer naar boven. Soms had ik wel twintig ademhalingen nodig om in de ‘concentratie’ te komen. Uiteindelijk besloot ik regelmatig om maar niet meer te praten. Het kostte me te veel energie. De werknemers van Del Ferro proberen je motivatie om te oefenen en niet te stotteren hoog te houden. Dat doen ze door negatieve verhalen, maar ook doordat je bijvoorbeeld je eerste video-opname (met heel veel stotteren) moest terug kijken. Daardoor werd mijn gevoel dat stotteren verkeerd is groter. Het leidde tot meer angst om te stotteren, zelfhaat, schuldgevoel en schaamte. ‘De beste therapie van de wereld werkte bij mij niet.’ Aan motivatie en hard werken lag het niet. Het lag wel aan een methode die niet voor iedereen werkt, met een aanpak die veel schade kan doen als het bij jou niet blijkt te werken.” (Marscha Engelen)
“Ik ben zelf ooit voor een introductie van Del Ferro naar Amsterdam geweest. Daar is het bij gebleven. Ik voelde toen al dat deze methode veel te agressief zou zijn voor mij.” (Joke van Erp)
“Ik heb ongeveer hetzelfde meegemaakt als Steven, en ben van mening dat de stottertherapie die Del Ferro geeft schadelijk is. Met de documentaire Kind van Zuid, over Feyenoord-verdediger Lutsharel Geertruida, wordt weer het beeld geschetst dat stotteren best te verhelpen is: ‘Kijk maar naar wat we bij Geertruida hebben bewerkstelligd, met genoeg inspanning en doorzetten is hij van het stotteren af.’ Maar voor mij werkte het niet, integendeel.
Van de oude Len del Ferro mocht je niet stotteren. En als je dat wel deed, dan was je gewoon niet gemotiveerd genoeg, en wilde je er blijkbaar niet van af. Die instelling was voor mij, en voor vele anderen, enorm schadelijk. Jij als stotteraar was er schuldig aan dat je bleef stotteren. Destijds werd van ons verwacht dat je in elke spreeksituatie je handen in je zij zette, en dan moest je de woorden eruit duwen. Dat voelde ik me nog meer voor schut staan, nog erger dan het stotteren dus. Bovendien, inspanning houdt stotteren in stand.
Voor Del Ferro is stotteren een prima verdienmodel en helaas hebben ze veel zorgverzekeraars weten te overtuigen om hun therapie te vergoeden. Dus ouders denken er goed aan te doen om hun stotterende kinderen ernaartoe te sturen. Het wordt vergoed dus het zal helpen, toch? Maar dat de meeste kinderen er schade van ondervinden op psychisch en vooral sociaal vlak, daar komen ze pas achter als het te laat is.” (Gijs Jonker)
Slechte ervaringen met ‘stottergenezer’ Del Ferro die reeds publiek zijn (Google-reviews)
Lees vooral ook de reviews van Del Ferro op Google. Daar zitten hele goede bij (vijf sterren), maar ook hele slechte (één en twee sterren). Zoals bij meer organisaties gebruikelijk. Toch doemt hier de vraag op of het oké is dat cursisten voor wie de methode niet werkte, psychisch enorme schade ondervinden. Dat zou niet moeten mogen in een beschaafd land met een gezondheidszorg die gecontroleerd wordt. Hierbij een bloemlezing.
“Ik heb zeer negatieve ervaringen met deze methode. Toen ik 12 jaar oud was ben ik in vanaf 1987 2 jaar onder behandeling geweest. Destijds nog door meneer Del Ferro zelf. Tijdens de groepsessies werd verteld dat stotteren niet hoorde en dat je er alles aan moest doen om vloeiend proberen te praten dmv de ademhalingstechniek. Het resultaat dat de methode op mij had was dat ik in het dagelijks leven amper meer durfde te praten omdat ik bang was om te gaan stotteren.
Toen ik een jaar of 17 was ben ik naar een logopedist gegaan die mij vertelde dat ik pas iets kon verbeteren als ik het stotteren zou accepteren. Dat heeft mij een aantal jaar gekost, maar ik ging mij gelukkig steeds vrijer voelen met het resultaat dat ik vanaf mijn 25e voor 90% vloeiend praat. Dit had ik met de Del Ferro methode nooit voor elkaar gekregen.” (D.H.) – 1 ster
“De Del Ferro methode wordt gepresenteerd als een wondermiddel tegen stotteren, maar in werkelijkheid is het slechts een tijdelijke oplossing. Stotteren wordt niet veroorzaakt door fysieke oorzaken zoals het middenrif of verkeerde ademhaling, maar eerder door sociale angst. Het probleem wordt pas opgelost nadat aan de sociale omgeving gewerkt wordt. De cursus belooft vloeiend spreken na afloop, maar dit is zelden het geval en de technieken zijn moeilijk toe te passen in het dagelijks leven. Het gebruik van intimidatie om de schuld bij de deelnemer te leggen, wanneer de methode niet werkt, is een onacceptabele praktijk. Als mede stotteraar mijn advies: bespaar uw geld en energie, en zoek naar effectievere oplossingen voor stotteren.” (J.N.) – 1 ster
“De Del Ferro methode is een methode die tijdelijk succes kan hebben. Ik ken niemand waarbij het stotteren na deze methode te hebben gevolgd is weggebleven. Hun verhaal iwas altijd dat het stotteren door de middenrif werd veroorzaakt. Nu is hun verhaal dat het komt door het verkeerd ademhalen. Beide oorzaken zijn niet juist en achterhaald. Stotteren komt door een sociale angst. Laat een stotteraar maar eens praten tegen zijn eigen hond: Dit verloopt zonder te stotteren!. Door een sociale angst stottert een stotteraar tegen mensen. Ik heb ook de Del Ferro methode gevolgd maar ook zonder blijvend effect. Pas nadat een sociale stoornis werd aangepakt is het stotteren verdwenen.” (L.) – 1 ster
“Ik weet niet hoe ik kan verwoorden hoe slecht mijn ervaring was. Maar dat zegt al genoeg. Ga alsjeblieft niet naar del ferro als je stottert en geniet van je leven.” (S.S.) – 1 ster
“Vanavond had ik een intake via zoom gepland staan voor mijn zoontje. Hij heeft al veel moeite met vreemde mensen, spreken tegen vreemden etc en zo’n zoomcall is dan al helemaal spannend. Helaas was het zijn dag niet vandaag en lukte het mij niet om hem voor het beeld te krijgen. Toch netjes ingebeld en dacht dit bespreekbaar te kunnen maken en wellicht zelf alle info over de cursus te kunnen horen, want daar ging het mijn tenslotte om meer info over de inhoud en de kosten. De mevrouw aan de andere kant (de eigenaresse geloof ik aan de foto’s te zien) was er niet blij mee dat mijn zoontje niet naast me zat en zei dan ook meteen dat ik dan misschien even had moeten afzeggen in plaats van haar tijd te verdoen!! ‘Zal ik het hele verhaal dan maar aan u afsteken of wat wilt u’? zei ze met een diepe zucht erbij. Heb gezegd dat ik niet gediend ben van deze attitude en heb de verbinding verbroken. Hele nare smaak aan over gehouden en als ik nu op sommige forums zie ben ik daarin niet de enige.” (B.S.) – 1 ster
“Onzinnige therapie. Werkte bij mij juist averechts.” (E.M.) – 1 ster
“Het is mijn slechtste ervaring ooit. Ze gebruiken intimidatie om jou de schuld te geven, omdat de methode geweldig is, maar als het niet werkte, ligt het aan jou en niet aan de methode! Elke dag vertelde Patric me dat Del Ferro slim en geweldig is en de Nobelprijs verdient. Ik volgde een privécursus en had verwacht dat ik meer zou praten en oefenen, maar Patrick was de hele dag van 10.00 tot 16.00 uur over zichzelf aan het praten. Hij liet me alleen de laatste 30 – 40 minuten praten en oefenen. Bespaar uw geld en uw energie.” (A.Y.) – 1 ster
“Ik heb deelgenomen aan de vijfdaagse intensieve cursus in Olsberg bij Del Ferro. Afgezien van het leren van verschillende ademhalingstechnieken, deed de cursus niets voor mij. Mevrouw Del Ferro maakte gebruik van intimidatie (psychoterrorisme) om u de schuld te geven als de therapie niet succesvol was. Dit heb ik aan den lijve ondervonden tijdens een vervolgdag. Daarom mijn advies: bespaar je geld! Omdat ik inmiddels zelf vader ben, wil ik ook alle ouders waarschuwen hun kinderen niet in te schrijven voor deze cursus. Ik heb mijn stotteren nu zelf goed onder controle gekregen. Het zal waarschijnlijk nooit helemaal verdwijnen.” (C.C.) – 1 ster
“Geldoplichting en absoluut dubieus. Ik ben zelf een stotteraar en deze therapie is niet aan te raden omdat het slechts een demonstratie-effect heeft en je direct na de 10 dagen weer terugvalt alsof er geen therapie heeft plaatsgevonden. De duur en de belofte om het stotteren alleen te genezen zijn een grap. Goede therapie begeleidt je maandenlang en genezen van het stotteren is niet mogelijk. U kunt het echter aanzienlijk verminderen en uw vermogen om met stotteren om te gaan verbeteren door verstandige therapie zoals die van Van Riper en te leven als een “niet-stotteraar”.” (M.E.) – 1 ster
“Ik heb ook de 10-daagse cursus gevolgd bij Del Ferro instituut, 2x zelfs. Voordeel is: het geeft je een enorm zelfvetrouwen en Ingrid en Patrick zijn wel leuke mensen. Nadeel (puur mijn eigen mening): je leert om met een bepaalde methodetechniek te spreken. Ja, je kan er vloeiend mee spreken in 99%, maar het isoleert je wel van je eigen doen. Als je iets wilt zeggen nadat er een grap wordt gemaakt bijv., moet je eerst bloedserieus zijn waardoor je je gaat concentreren om vervolgens je zin vloeiend uit te spreken. Ook zelf iets spontaans zeggen; lukt niet met de Del Ferro methode. Men liet een filmpje van Patrick zien, in zijn jongere jaren als kind bij Del Ferro instituut, maar het filmpje waarin hij stottert – is er niet. Dat bevreemd mij erg. Ik heb in mijn jeugdjaren veel meer gestotterd dan nu. Ik stotter nu eenmaal en tja, natuurlijk is het niet leuk; but I don’t give a damn. Ik ben wie ik ben. Met de Del Ferro methode kom je nooit van je stotteren af, tenzij je onder de 10 bent, dan kan het nog wel. Het is ook tegelijkertijd een commercie. Tja, mensen moeten ook hun brood ergens van verdienen.” (A.) – 2 sterren
“Ze zeggen dat je na de cursus gelijk vloeiend kunt praten. Dat is helaas niet zo. Je praat met een spreektechniek die je niet eens altijd kan toepassen. Vloeiend kun je niet praten.” (I.V.) – 2 sterren
“Dit instituut heeft als enige doel om zoveel mogelijk omzet te draaien. De methode is in de praktijk zeer moeilijk te hanteren en slaat uiteindelijk maar bij heel weinig mensen aan. De schuld daarvan wordt overigens altijd bij de kandidaat neergelegd.” (S.M.) – 2 sterren
“Werkt zeer goed voor een korte tijd. Daarnaar ben je terug bij af. Is vrij duur vergeleken met andere cursussen.” (J.G.) – 2 sterren